Bijen

Naast de bekende honingbij telt onze regio een hele bonte verzameling van ‘wilde’ bijen. Eigenlijk zijn het allemaal bijen maar omdat de honingbij gedomesticeerd werd, worden alle andere bijen als 'wild' beschreven. Je kent er zeker enkele van, zoals de hommels of de metselbijen. Veel van die bijen leven solitair. Dat betekent dat ze eigenlijk op hun eentje zorgen voor een nestje en een nageslacht. In tegenstelling tot honingbijen die in kolonies leven. De realiteit is evenwel iets genuanceerder, want je hebt enorm veel tinten grijs tussen sociaal en solitair.

Brood & bed

Bijen halen energie om te vliegen uit nectar (suiker). De bouwstenen om te groeien halen ze uit stuifmeel (eiwitten). Je kan dus wel stellen dat alle bijen eigenlijk een vegetarisch dieet volgen. Sommige bijen zijn zelfs heel kieskeurig en gebruiken uitsluitend stuifmeel van één enkele plant of één plantenfamilie.

Zoals vaak in de natuur heb je ook bij bijen parasiterende soorten of koekoeksbijen. Zij investeren hun tijd liever in een sluw plan om hun eitje bij de stuifmeelvoorraad van een andere bij gelegd te krijgen.

Op vlak van nestbouw, lijkt iedere bij wel zijn eigen voorkeur te hebben. De meerderheid van de bijen nestelt gewoon in de grond. Ze hebben daarbij de voorkeur voor zonbeschenen, kale stukjes bodem. Je hoeft dus niet in te zitten met een kale plek in je gazon, je hebt gewoon een bijvriendelijk gazon. Andere bijen nestelen dan weer graag boven de grond, in oude kevergangen in dood hout. Het zijn ook deze soorten die houden van een kant en klaar bijenhotel. De echte specialisten vind je terug in slakkenhuisjes, holle stengels, rietgallen of zelfgemaakte harspotjes. De verschillende nestkamertjes worden voorzien van een eitje en wat stuifmeel, die de nodige energie geeft om de volgende generatie klaar te stomen.

Het belang van bijen

Bijen - en bij uitbreiding insecten - zijn onmisbaar voor ons leven op aarde. Enkele leveren misschien wat overlast maar de meerderheid is voor ons onmisbaar. De voordelen van bestuivende insecten in een lijstje:

bestuiving van voedselgewassen
bestuiving van 80% van onze inheemse bloemplanten
voedselbron voor andere diersoorten zoals vogels en zoogdieren
natuurlijke plaagbestrijding
afbraak van plantaardig materiaal tot humus

Zonder bijen, vlinders, zweefvliegen en kevers zouden we dus heel wat minder vruchten, bloemen, vogels en zoogdieren hebben.

Wat doen wij voor bijen?

Als Regionaal Landschap trekken we graag mee aan de kar. Afgelopen drie jaar zetten we vooral met het project kruisbestuivers veel initiatieven en acties op touw. We werken hard aan een verderzetting en uitbreiding van dit project. Het project leerde ons immers welke acties het verschil maken en daar gaan we verder mee aan de slag. Meer info op www.vlaanderen.be/pdpo

Jaarlijks organiseren we een samenaankoop van bijvriendelijke en inheemse, vaste planten. Meer info op www.jouwtuinzoemt.be

Samen met de Provincie West-Vlaanderen en de andere Regionale Landschappen houden we een jaarlijks bijensymposium om bij te leren en te netwerken. Meer info op www.bijensymposium.be

Via de opmaak van landschapsplannen zorgen we samen met heel wat particuliere eigenaars en landbouwers voor meer bomen, struiken en bloemenrijke graslanden.Maar ook met de jaarlijkse samenaankoop 'Behaag je tuin' beogen we meer bomen en struiken in (particuliere) tuinen.

Wat kan jij doen voor bijen?

Dat is eenvoudig. Zorg dat bijen en insecten het naar hun zin hebben in jouw tuin, op jouw terras of balkon. Dat doe je eerst en vooral door geen pesticiden te gebruiken, maar ook door voldoende voedsel en nestgelegenheid te voorzien.

Zorg voor variatie in:

soorten beplanting. Varieer met bomen, struiken, vaste planten, bloembollen, gazon, lang gras, klimplanten, bloemenakker, bloemenweide…
bloeitijdstip: van het vroege voorjaar tot late najaar
beheer: snoei niet alles in één keer maar gefaseerd. Durf minder intensief te beheren waar het kan. Zo heb je ook meer tijd om van je tuin te genieten.
maaifrequentie: maai paadjes wekelijks maar laat ook eens een hoekje een jaar ongemoeid. En alle variatie daartussen.
herkomst: voorzie een stevige basis inheemse planten en vul gerust aan met bijvriendelijke, uitheemse of cultuurvarianten
structuur: durf wat struiken en bomen te voorzien, zorg voor vegetaties op verschillende hoogtes (van 5cm tot 5m) en voorzie dood hout
plantenfamilies: bepaalde soorten insecten hebben voorkeur voor specifieke plantenfamilies. Je helpt ze door deze planten te voorzien
reliëf: een bijnestheuvel of een natuurlijke vijver brengt extra leven

We geven je graag enkele tips:

Laat het gras maar groeien

Plant bomen en struiken aan

Leg een bloemenweide aan

Leg een bijvriendelijke border aan

Voorzie in nestgelegenheid

Gebruik geen pesticiden

Bijen in het Houtland & de Polders

Vlaanderen telt meer dan 350 soorten bijen, al zijn bepaalde soorten heel kwetsbaar of zelfs uitgestorven. In het werkingsgebied van het Regionaal Landschap Houtland & Polders zijn een 200tal soorten gekend, sommige heel algemeen, andere eerder zeldzaam en gelinkt aan specifieke habitats. De kustregio, duinen, heiderelicten en schrale graslanden herbergen vaak specifieke soorten.